کاوش موضوع معاویه

معاویه یکم (به عربی: معاویة بن أبی سفیان) (حدود ۵۹۷، ۶۰۳ یا ۶۰۵ – آوریل ۶۸۰) بنیان‌گذار و نخستین خلیفه اموی بود که از سال ۶۶۱ میلادی تا زمان مرگش زمام‌داری کرد. او کمتر از سی سال پس از درگذشت محمد، پیامبر اسلام، و بلافاصله پس از خلفای چهارگانه راشدین خلیفه شد. معاویه برخلاف پیشینیان خود که از صحابه نزدیک محمد بودند، از پیروان نسبی و معمولی پیامبر اسلام محسوب می‌شد. معاویه و پدرش ابوسفیان تا پیش از فتح مکه توسط محمد، از مخالفان او بودند. معاویه پس از آن یکی از کاتبان قرآن شد. وی از سوی خلیفه ابوبکر به عنوان جانشین فرمانده در فتح شام منصوب گردید. او در خلافت عمر بن خطاب ارتقاء و در خلافت عثمان (که از خویشاوندان او بود) والی شام شد. معاویه با قبیلهٔ قدرتمند بنی کلب متحد شد و دفاع از شهرهای ساحلی شام علیه بیزانس را سازماندهی و تلاش‌های جنگی علیه امپراتوری بیزانس، از جمله اولین لشکرکشی‌های دریایی مسلمانان را فرماندهی کرد. در واکنش به قتل عثمان در سال ۶۵۶ میلادی، معاویه دست به انتقام‌گیری زد و با علی مخالفت کرد. در طول نخستین جنگ داخلی مسلمانان، علی و معاویه در نبرد صفین در سال ۶۵۷ درگیر شدند و نهایتاً مذاکراتشان نافرجام ماند. پس از آن، معاویه توسط حامیان شامی خود و هم‌پیمانش عمرو عاص که مصر را از والی علی در سال ۶۵۸ میلادی گرفته بود، خلیفه اعلام شد. پس از کشته‌شدن علی در سال ۶۶۱ میلادی، معاویه پسر و جانشین او حسن را مجبور به کناره‌گیری کرد و حق حاکمیت معاویه در سراسر خلافت به رسمیت شناخته شد. در داخل خلافت اموی، معاویه بر قبایل وفادار عرب شام و نظام اداری تحت سلطهٔ مسیحیان سریانی تکیه داشت. تاسیس بخش‌های حکومتی برای مدیریت مسیرهای پستی، مکاتبات و امور دفتری به معاویه نسبت داده شده است. او نخستین خلیفه‌ای بود که نامش بر روی سکه‌ها، کتیبه‌ها یا اسناد امپراتوری نوپای اسلامی آمده بود. در خارج، او تقریباً سالانه نیروهای خود را در حملات زمینی و دریایی علیه بیزانسی‌ها، از جمله محاصره ناموفق قسطنطنیه، درگیر کرد. او در عراق و استان‌های شرقی، اختیارات را به والیان مقتدر مغیرة بن شعبه و زیاد بن ابیه تفویض کرد و به‌طور بحث‌انگیزی زیاد را برادر خود خواند. به دستور معاویه، فتح افریقیه (مرکز شمال آفریقا) توسط عقبة بن نافع در سال ۶۷۰ میلادی آغاز شد، در حالی که فتوحات در خراسان و سجستان در مرز شرقی از سر گرفته شد. اگرچه معاویه نفوذ قبیله اموی را به مدینه محدود کرده بود، اما معاویه پسر خود یزید یکم را به عنوان جانشین خود معرفی کرد. این اقدامی بی‌سابقه در سیاست اسلامی بود و مخالفت با آن توسط رهبران برجسته مسلمان، از جمله پسر علی، حسین، و عبدالله بن زبیر، پس از مرگ معاویه ادامه یافت و با شروع جنگ داخلی دوم مسلمانان به اوج خود رسید. اگرچه منابع معاصر معاویه را ستوده‌اند اما از او به دلیل فقدان عدالت و تقوای خلفای راشدین و تبدیل منصب خلافت به پادشاهی انتقاد شده است. در کنار این انتقادات، مسلمانان اهل سنت او را به‌عنوان صحابی محمد و کاتب وحی قرآنی گرامی می‌دارند. در اسلام شیعه، معاویه به‌دلیل مخالفت با علی، اتهام به مسموم کردن پسرش حسن و ادعای پذیرفتن اسلام بدون هیچ اعتقادی، مورد انتقاد شدید و نفرت است. به عقیدهٔ وولکر پاپ، اسلام‌شناس، روایت منابع اسلامی از خلافت معاویه، فرزندش یزید و نوه‌اش معاویه بن یزید مبنای تاریخی ندارد، بلکه با تکیه بر مضمون «پدر ناعادل–پسر ظالم–نوهٔ ضعیف» که توصیف کتاب مقدس از سلطنت داوود (پدر)، سلیمان (پسر) و رحبعام (نوه) است، ساخته شده تا دخالت خدا در امور را نشان دهد.... بیشتر در ویکی پدیا